Cel: Zrozumienie oparte na DOŚWIADCZENIU, w jaki sposób można poprawić swoje samopoczucie
Lista sprzętu na sesję 1:
- Komputer z programem Power Point
- Projektor/telewizor do wyświetlania prezentacji PowerPoint
- Papier do flipcharta
- Stojak na flipchart
- Czarne/zielone/niebieskie znaczniki
- Ołówki dla uczniów*
- Zeszyty dla uczniów*
- Temperówka*
*Można używać iPadów lub podobnych urządzeń, jeśli uczniowie mogą przynosić swoje notatki na każdą sesję
Witamy – 5 min
Trenerzy powiedzą grupie: Cieszymy się, że tu jesteście. Program ConnecTeen ma na celu wspieranie i wzmacnianie zdrowia psychicznego młodych ludzi – a Wy zostaliście specjalnie wybrani do udziału w nim. To powód do dumy!
Ten wyjątkowy program to efekt współpracy pięciu krajów i sześciu organizacji z całej Europy, finansowany ze środków programu Erasmus+. Studenci tacy jak Ty z Polski, Litwy, Hiszpanii i Czech również rozpoczynają właśnie swoją pierwszą sesję. Jesteś częścią czegoś większego – międzynarodowej społeczności, która działa razem, aby dokonać realnych zmian.
Część 1: Sojusz projektowy – Czas: 10 min
Cel: Ten proces współpracy pomaga budować poczucie odpowiedzialności, jasno określa oczekiwania i tworzy bezpieczną przestrzeń, w której każdy może swobodnie dzielić się swoimi doświadczeniami. Instrukcje dla trenerów: Na początku sesji prowadzący powinien poinformować uczestników, że program będzie koncentrował się na zdrowiu psychicznym młodych ludzi. Aby stworzyć bezpieczną i pełną szacunku atmosferę, prowadzący powinien pomóc grupie w ustaleniu podstawowych zasad współpracy podczas sesji.
Cel: Ten proces współpracy pomaga budować poczucie odpowiedzialności, jasno określa oczekiwania i tworzy bezpieczną przestrzeń, w której każdy może swobodnie dzielić się swoimi doświadczeniami. Instrukcje dla trenerów: Na początku sesji prowadzący powinien poinformować uczestników, że program będzie koncentrował się na zdrowiu psychicznym młodych ludzi. Aby stworzyć bezpieczną i pełną szacunku atmosferę, prowadzący powinien pomóc grupie w ustaleniu podstawowych zasad współpracy podczas sesji.
1. Zapytaj grupę:
„Czego potrzebujecie, aby czuć się bezpiecznie podczas tych sesji?”
„Co jest dla was ważne, abyście mogli brać w nich udział i wnosić swój wkład?” Zachęć uczestników do podzielenia się swoimi przemyśleniami własnymi słowami. Jeśli to możliwe, pozwól grupie zaproponować pierwsze pomysły na budowanie poczucia odpowiedzialności i zaangażowania. Po podzieleniu się kilkoma sugestiami, podkreśl i wzmocnij kluczowe wartości, takie jak:
- Zaufanie – Każdy powinien czuć, że może mówić bez obawy przed oceną.
- Szacunek – wszystkie głosy i doświadczenia są ważne i należy je traktować z życzliwością.
Poinformuj grupę, że te wartości pomogą stworzyć przestrzeń, w której każdy będzie czuł się wspierany, wysłuchany i bezpieczny, mogąc dzielić się swoimi przemyśleniami.
2. Ułatwiaj tworzenie reguł:
Zachęć uczestników do proponowania reguł, które uważają za ważne. Przykłady, które możesz wprowadzić (jeśli grupa o nich nie wspomniała), to:
- Kiedy ktoś mówi, słucham.
- Nie oceniam cudzych doświadczeń i opinii.
- Nie udostępniam danych osobowych osób spoza grupy (np. jeśli ktoś zmaga się z problemami ze zdrowiem psychicznym).
- Wszystko, czym się dzielę w grupie, traktuję z poufnością i szacunkiem.
- Uczestniczę aktywnie, w miarę swoich możliwości.
3. Utwórz umowę grupową:
a) Zapisz wszystkie sugestie na flipcharcie, jeśli to możliwe, używając słów uczestników.
4. Zakończ i wyświetl:
a) Po uzgodnieniu, ostateczna lista zasad staje się Sojuszem/Kontraktem grupy.
b) Poproś wszystkich, aby podnieśli jedną rękę, wyrażając zgodę na ten Sojusz i akceptując Poufność – to, czym dzielimy się w grupie, pozostaje w grupie, zwłaszcza jeśli chodzi o tematy osobiste lub drażliwe.
c) Utrzymuj to w widocznym miejscu podczas sesji – wywieszając na ścianie lub za każdym razem umieszczając na flipcharcie.
Część 3: Ćwiczenie – Matrioszka – Czas: 15 min
Cel:
W kontekście programu interwencyjnego ConnecTeen, opartego na metodologii lyk-z, matrioszka jest wykorzystywana jako uniwersalna metafora ludzkiego doświadczenia. Nie jest prezentowana jako wypowiedź kulturowa ani polityczna, lecz symbolizuje:
- Tożsamość jako wielowarstwowa i dynamiczna
- Wytrzymałe, całe jądro wewnętrzne
- Możliwość rozłożenia i ponownego złożenia – przy zachowaniu nienaruszalności
Program interwencyjny ConnecTeen i metodologia Lyk-Z to programy służące budowaniu pokoju i rozwojowi tożsamości. Ich celem jest wspieranie jednostek w głębszym zrozumieniu siebie i innych, rozwijaniu empatii, samoświadomości i budowaniu więzi pomimo różnic.
To ćwiczenie wykorzystuje matrioszkę jako metaforę, aby pokazać, że jako istoty ludzkie, wszyscy składamy się z tych samych „warstw”. Chociaż każda osoba może mieć inne doświadczenia, wartości i cechy, w głębi duszy dzielimy wspólne człowieczeństwo. Ponieważ lalka jest powszechnie rozpoznawalna i łatwo się z nią utożsamić, pomaga ona uwidocznić i udostępnić abstrakcyjne koncepcje.
Uczestnicy będą ćwiczyć wyrażanie osobistych wartości i cech, a jednocześnie uświadomią sobie, że – pomimo powierzchownych różnic – wszyscy jesteśmy do siebie podobni.
Celem tej aktywności jest zachęcanie do budowania wspólnoty i komunikacji. Uczestnicy będą ćwiczyć wyrażanie osobistych wartości i cech, a jednocześnie uświadomią sobie, że – pomimo zewnętrznych różnic – w głębi duszy wszyscy jesteśmy do siebie podobni.
Użycie symboli globalnych – czy to z tradycji rosyjskiej, japońskiej, czy innych – ma służyć uczeniu się, a nie promowaniu narodu czy ideologii. Przemyślane sformułowanie takich metafor może wzbogacić zrozumienie i budować mosty, a nie bariery.
Jeśli w trakcie spotkania pojawią się pytania lub wątpliwości, zachęcamy do otwartego dialogu.
Wprowadzenie dla trenerów – jak zaprezentować matrioszkę: Na początek wręcz uczestnikom nowe zeszyty i ołówek, a następnie poproś ich o robienie notatek podczas prezentacji. Następnie rozpocznij ustną
Wykorzystaj ten gest wizualny i symboliczny, aby wesprzeć swoje wyjaśnienia i zaangażować grupę zarówno wizualnie, jak i emocjonalnie.
Krok po kroku:
- Trener: Można powiedzieć, że Twoja tożsamość składa się z wielu różnych warstw. W tym szkoleniu skupiamy się na pięciu warstwach osobowości.
Poziom 1 Środowiska/otoczenie:
Pierwsza warstwa (zewnętrzna) Matrioszki dotyczy ciebie i twojego otoczenia, tego jak wyglądasz, jak się ubierasz, z kim przebywasz, jak żyjesz, w jakim środowisku się znajdujesz itd. To twoje zewnętrzne „ja”.
Na przykład (użyj jednego uczestnika w pokoju – używaj tej samej osoby przez cały czas trwania demonstracji)
- Trener: Mario, czy mogę wziąć cię za przykład? Świetnie!
- Podczas gdy Maria odpowiada na te pytania, poświęć chwilę na spokojne przemyślenie własnych odpowiedzi.
- Widzimy tu młodą kobietę siedzącą na czarnym krześle. Masz na sobie niebieskie dżinsy i czarny T-shirt. Jesteś otoczony innymi uczestnikami w pokoju o białych ścianach. Wszyscy w tym pokoju widzą to samo, ale myślimy o tym inaczej.
Aktywności poziomu 2:
Druga warstwa dotyczy Twoich aktywności, tego, co lubisz robić, a także aktywności, które musisz wykonać.
- Trener: Mario, co lubisz robić?
- Maria: Lubię gry.
- Trener: Okej. Jesteś Marią i lubisz gry. (Powtarzaj każdą z poprzednich warstw po dodaniu nowej. WSKAZUJ na każdą warstwę podczas powtarzania).
Cechy poziomu 3:
Trzecia warstwa dotyczy Twoich cech i umiejętności.
- Trener: A więc, kiedy grasz, jaką cechę wykorzystujesz?
- Maria: Nie wiem… albo… jestem strategiczna.
- Trener: Świetnie, jesteś Marią i lubisz grać, a do tego jesteś strategiczna. To tylko jedna z twoich wielu cech, oczywiście masz ich o wiele więcej.
Wartości poziomu 4:
Czwarta warstwa reprezentuje Twoje wartości, a Twoje wartości mają ogromne znaczenie dla Twojego rozwoju osobistego i zawodowego. Wartości reprezentują to, co jest dla Ciebie ważne. Nasze wartości są silnie powiązane z naszymi uczuciami. Kiedy czujesz się dobrze, możesz być pewien, że szanujesz daną wartość, a kiedy czujesz się źle, najprawdopodobniej dlatego, że jakaś Twoja wartość została naruszona lub nadużyta.
- Trener: Mario, dlaczego tak ważne jest dla Ciebie strategiczne myślenie podczas gry?
- Maria: Ponieważ chcę wygrać z moją drużyną.
- Maria: Ponieważ chcę wygrać z moją drużyną.
- Maria: Tak.
- Trener: Na potrzeby prezentacji wybierz jedną ze swoich wartości: rezultaty czy współpraca?
- Maria: Wyniki.
- Trener: Dziękuję (zawsze mów dziękuję – nie sposób im wystarczająco podziękować)
- Trener: Jesteś Marią, lubisz gry i robisz to, działając strategicznie, ponieważ wyniki są dla Ciebie ważne.
Poziom 5 Tożsamości:
Piąta warstwa to Twoje wewnętrzne jądro. To właśnie Ty, Twoje emocje kryją się w tym wnętrzu i bardzo często decydują o Twoich reakcjach na to, co dzieje się wokół Ciebie. Czasami Twoja reakcja nie jest taka, jakiej byś chciał. Jak zarządzać swoimi reakcjami i podejmować lepsze decyzje? Chcesz wiedzieć?
Odpowiedź: Kiedy opanujesz i pielęgnujesz swoje wartości.
- Trener (tym razem do całej grupy): Co odróżnia tę lalkę od pozostałych? Odpowiedź: Jest całościowa, solidna, nie da się jej podzielić. To samo dotyczy ciebie i twojego wewnętrznego rdzenia.
- Trener: Mario, jak się czujesz, gdy myślisz strategicznie i osiągasz świetne wyniki?
Closure/Summary – Time: 2 min
Dbanie o nasze zdrowie psychiczne oznacza spojrzenie poza powierzchowność – poza osiągnięcia czy interakcje społeczne – i zwrócenie uwagi na głębsze warstwy nas samych. Dotyczy to naszych emocji, potrzeb, wartości i autentycznego wewnętrznego „ja”. Niczym warstwy matrioszki, każda część ma znaczenie. Prawdziwe dobre samopoczucie wynika z uznania i troski o całą osobę – od wewnątrz i na zewnątrz.
- Maria: Eeeh… zobaczysz mnie uśmiechniętą i rozmawiającą z każdą osobą, którą spotkam.
- Trener: Świetnie. Dziękuję bardzo!
Trener do całej klasy: Jeśli zrobiliście to podczas pokazu, szybko narysujcie 5 lalek – pamiętajcie o pokazaniu różnych rozmiarów. Pod każdą lalką napiszcie jedno słowo, które do Was przemawia. Oto powtórzenie:
- Środowisko:
Twoje imię Aktywność: Wybierz jedną aktywność, którą lubisz wykonywać Jakość: Jaką jedną cechę musisz uwzględnić, wykonując swoją aktywność? - Wartość: DLACZEGO ważne jest dla Ciebie, aby być taką jakością, jaką podałeś?
- Wewnętrzny rdzeń: Jak się czujesz, gdy doświadczasz jakości i wartości?
Jeśli czas pozwoli, wysłuchaj lub poprowadź 1 lub 2 uczniów przez lalkę na forum
